تفاوت NAS و SAN در چیست؟ مزایا و معایب هر کدام

با مقایسه NAS و SAN تمامی جزئیات مربوط به این دو را نمی‌توان روایت نمود. SAN و NAS به همان اندازه‌ای که رقیب یکدیگر هستند، مکمل یکدیگر نیز بوده و نیازها و موارد استفاده متفاوتی را در سازمان‌ها برآورده می‌کنند بطوریکه بسیاری از سازمان‌ها، از هر دوی این سیستم‌ها بصورت همزمان استفاده می‌نمایند.

با این حال، شرکت‌ها بودجه محدودی را برای‌‌ فناوری اطلاعات در نظر می‌گیرند و به همین دلیل باید هزینه‌های ذخیره‌سازی خود را به گونه‌ای بهینه‌سازی کنند که با اولویت‌های خود همخوانی داشته باشد. این مقاله با بررسی تفاوت NAS و SAN و مقایسه مزایا و معایب هر کدام، به شما در این زمینه کمک خواهد کرد.

هر دو سیستم ذخیره‌سازی SAN و NAS برای حل مشکل دسترسی همزمان تعداد زیادی از کاربران به داده‌های ذخیره‌شده توسعه یافته‌اند. در واقع NAS و SAN امکان ذخیره‌سازی اختصاصی را برای گروهی از کاربران فراهم می‌کند، اما رویکرد آن‌ها در دستیابی به این هدف بسیار متفاوت است.

NAS فایل‌ها را از طریق اترنت ارائه می‌دهد و راه‌اندازی آن نسبتاً ارزان و آسان است، در حالی که SAN شبکه‌ای متشکل از چندین دستگاه می‌باشد که با داده‌های مبتنی بر بلوک کار می‌کند که به تبع راه‌اندازی و مدیریت آن گران‌تر و پیچیده‌تر است.

NAS یا Network Attached Storage چیست؟

NAS، مخفف Network Attached Storage، یک دستگاه ذخیره‌سازی اطلاعات متصل به شبکه است که به کاربران اجازه می‌دهد تا فایل‌ها را در یک مکان مرکزی ذخیره و به اشتراک بگذارند. اصلی ترین مشخصه NAS در سادگی راه‌اندازی و استقرار آن است.

NAS معمولاً شامل یک یا چند هارد درایو (HDD یا SSD) است که در یک بدنه سخت‌افزاری قرار گرفته و به شبکه متصل می‌شود. این دستگاه، که معمولاً در شبکه محلی (LAN) قرار دارد، به کاربران متصل به همان شبکه اجازه می‌دهد تا به فایل‌ها دسترسی داشته باشند، از آنها پشتیبان‌گیری کنند و آنها را مدیریت نمایند. پس اگر شبکه محلی از کار بیفتد، NAS نیز از کار خواهد افتاد.

NAS ها می‌توانند برای کسب‌وکارها، مدارس، و حتی شبکه‌های خانگی مفید باشند، زیرا راهکاری ساده و کارآمد برای مدیریت داده‌ها در مقیاس نه چندان بزرگ ارائه می‌دهند. NAS ها اغلب از قابلیت‌های امنیتی مانند رمزنگاری داده‌ها و کنترل دسترسی پیشرفته برخوردار هستند. همچنین، برخی از مدل‌ها قابلیت‌های پیشرفته‌تری مانند پشتیبان‌گیری خودکار، همگام‌سازی با سرویس‌های ابری و برنامه‌های کاربردی مختلف را ارائه می‌دهند.

NAS از سیستم‌ فایل‌های خاصی نیز استفاده می‌کند که برای دسترسی از طریق شبکه‌ بهینه‌سازی شده‌اند، مانند NFS و SMB/CIFS که موجب می‌شوند چندین کاربر و دستگاه به طور همزمان به فایل‌ها دسترسی داشته باشند.

در نظر داشته باشید که NAS معمولاً به اندازه SAN سریع نیست، اما شبکه‌های محلی پرسرعت می‌توانند بیشتر مشکلات عملکرد و تاخیر را برطرف نمایند.

مزایای ذخیره ساز NAS

نسبتا ارزان

امکان دسترسی به داده‌ها به صورت ریموتی و 7/24

قابلیت گسترش‌پذیری بالا

دارای معماری افزونگی (redundancy)

قابلیت پشتیبان گیری خودکار

انعطاف پذیری

معایب ذخیره ساز NAS

بزرگترین نقطه ضعف NAS به مقیاس و عملکرد آن مربوط می‌شود. از آنجایی که تعداد کاربرانی که به دسترسی NAS نیاز دارند دائماً رو به افزایش است، سیستم ذخیره‌ساز NAS ممکن است پاسخگوی این حجم از درخواست‌ها نباشد. ضعف دیگر مربوط به ماهیت خود اترنت است. با استفاده از اترنت، داده‌ها از یک مکان به مکان دیگری می‌توان منتقل می‌گردند. اما در این فاصله، هر یک از پکت‌هایی که حامل داده ها هستند ممکن است با تأخیر مواجه شوند، یا از حالت عادی خارج گردند که این موضوع تاثیر مستقیمی بر عملکرد NAS خواهد گذاشت.

معمولاً تاخیر در ارسال پکت ها برای فایل های کوچک اهمیت چندانی ندارد، اما می تواند برای فایل‌های ویدیویی بخصوص در حین رندرینگ مشکل ایجاد کند.

پروتکل های سیستم NAS

پروتکل‌های سیستم NAS مجموعه‌ای از استانداردها و قواعدی هستند که ارتباط و دسترسی به داده‌ها در یک شبکه ذخیره‌سازی را تسهیل می‌کنند. 

یکی از رایج‌ترین پروتکل‌های مورد استفاده در NAS،SMB  یا Server Message Block است که امکان اشتراک‌گذاری فایل‌ها در محیط‌های ویندوزی را فراهم می‌کند. پروتکل دیگر NFS یا Network File System  نام دارد که بیشتر در محیط‌های لینوکسی استفاده می‌شود. هر دوی این پروتکل‌ها به کاربران اجازه می‌دهند به فایل‌ها و پوشه‌های موجود در NAS به صورت شبکه‌ای دسترسی داشته باشند.

علاوه بر این، پروتکل‌هایی مانندiSCSI  مخفف Internet Small Computer System Interface نیز وجود دارند که اجازه می‌دهند NAS به عنوان یک دستگاه ذخیره‌سازی بلوکی در شبکه عمل کند. یعنی NAS می‌تواند به گونه‌ای کانفیگ شود که مانند یک دیسک سخت در یک سرور به نظر آید.

از پروتکل‌های امنیتی مانند Kerberos و SSL/TLS نیز برای اطمینان از امنیت داده‌ها در هنگام انتقال در شبکه استفاده می‌شوند.

SAN یا Storage Area Network چیست؟

شبکه‌های SAN یا Storage Area Network، نوعی شبکه‌های ذخیره‌سازی هستند که برای دسترسی و ذخیره‌سازی داده‌ها در مقیاس بزرگ طراحی شده‌اند. این شبکه‌ها به شکلی ویژه برای پشتیبانی از محیط‌هایی با حجم داده‌های بالا و نیازمند به کارایی بالا ساخته شده‌اند. 

SAN‌ها از طریق اتصال دستگاه‌های ذخیره‌سازی، مانند دیسک‌های سخت و نوارهای مغناطیسی، به سرورها کار می‌کنند. این اتصال معمولاً از طریق فیبر نوری صورت می‌گیرد که امکان انتقال داده‌ها با سرعت بالا و برداشته شدن محدودیت‌های مربوط به فاصله جغرافیایی را فراهم می‌نماید.

یکی از مزایای اصلی SAN، تمرکز بر ذخیره‌سازی داده‌ها است که به مدیریت راحت‌تر و افزایش امنیت داده‌ها کمک می‌کند. همچنین SAN امکان پشتیبان‌گیری و بازیابی داده‌ها را به شکلی مؤثر فراهم می‌آورد و باعث کاهش بار شبکه اصلی می‌شود، چرا که ترافیک مربوط به ذخیره‌سازی داده‌ها را از شبکه LAN جدا می‌نماید.

SAN‌ها در محیط‌های سازمانی بزرگ و دیتاسنترها، که نیاز به دسترسی سریع و مطمئن به حجم زیادی از داده‌ها را دارند، نقش اساسی را ایفا می‌کنند. این شبکه‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا داده‌های خود را به شکل مرکزی ذخیره کرده و برای کاربران متعدد، حتی در مکان‌های جغرافیایی مختلف، دسترسی به این داده‌ها را فراهم سازند.

سن استوریج (SAN Storage) چگونه عمل می‌ کند؟

سن استوریج از طریق فیبر نوری یا سایر اتصالات سریع مانند iSCSI به سرورها متصل می‌شود و به این ترتیب، عملکردی شبیه به دیسک‌های داخلی سرور ارائه می‌دهد.

ویژگی اصلی SAN این است که داده‌ها را می‌توان به صورت متمرکز ذخیره و مدیریت نمود. این امر باعث می‌شود که پشتیبان‌گیری و بازیابی داده‌ها سریع‌تر و کارآمدتر انجام شود. همچنین، SAN اشتراک‌گذاری ذخیره‌سازی بین چندین سرور را تسهیل می‌کند، که این امر به افزایش کارایی و کاهش هزینه‌های ذخیره‌سازی کمک می‌کند.

در SAN، سرورها و دستگاه‌های ذخیره‌سازی از طریق سوئیچ‌های فیبر نوری به هم متصل می‌شوند. این سوئیچ‌ها اطلاعات را بین سرورها و دستگاه‌های ذخیره‌سازی انتقال می‌دهند و امکان ارتباطات چندگانه و انعطاف‌پذیری را فراهم می‌سازند.

مزایای سن استوریج (SAN Storage)

دسترسی بسیار سریع به داده ها

شبکه اختصاصی

قابلیت گسترش پذیری

برخورداری از سطح سیستم عامل (سطح بلوک) جهت دسترسی به فایل ها

گزینه‌ای مطلوب برای برنامه های کاربردی

معایب سن استوریج (SAN Storage)

بزرگ‌ترین چالشی که هنگام استفاده از شبکه‌های ذخیره‌سازی SAN ممکن است با آن مواجه شوید، هزینه‌ها و نیازهای مدیریتی آن است. از طرفی، پیاده‌سازی و نگهداری از شبکه فیبر نوری به تنهایی به بودجه نسبتاً زیادی نیاز دارد. با این حال، باید در نظر داشت که SAN‌ها تقریباً تنها راهکار ممکن برای فراهم کردن دسترسی سریع به داده‌ها برای تعداد زیادی از کاربران هستند.

تفاوت اصلی NAS و SAN در چیست؟

تفاوت اصلی بین NAS و SAN در روش اتصال و دسترسی به داده‌ها نهفته است. NAS به صورت مستقیم به شبکه متصل می‌شود و اشتراک‌گذاری فایل‌ها در شبکه را امکان‌پذیر می‌کند. این سیستم به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق پروتکل‌های شبکه مانند SMB یا NFS به فایل‌ها دسترسی پیدا کنند. 

در مقابل، SAN یک شبکه مخصوص ذخیره‌سازی است که امکان دسترسی مستقیم و سریع‌تر به داده‌ها را برای سرورها فراهم می‌کند. در SAN، داده‌ها در سطح بلوک (block-level) ذخیره می‌شوند، که این امر به سرورها اجازه می‌دهد تا با داده‌ها به گونه‌ای رفتار کنند گویی که روی هارد دیسک لوکال خودشان ذخیره شده‌اند.

NAS بیشتر برای کاربردهایی با حجم کمتر و اشتراک‌گذاری فایل در محیط‌های کوچکتر مناسب است، SAN برای محیط‌های بزرگ‌تر با نیازهای عملکردی بالا و دسترسی سریع به داده‌ها طراحی شده است. 

به عنوان مثال، SAN در دیتاسنترهای بزرگ و برای پشتیبانی از پایگاه‌های داده و سیستم‌هایی با نیاز به دسترسی بلوکی سریع و مداوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مقابل، NAS گزینه‌ای مناسب برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و برای ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری فایل‌های اداری است.

کدام یک برای استوریج مجازی مناسب‌تر است؟

بطور کلی برای استوریج مجازی، SAN گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شود که در ادامه به دلایل آن اشاره می‌کنیم:

دسترسی سطح بلوک: همانطور که گفته شد، SAN به سرورها اجازه می‌دهد تا به فضای ذخیره‌سازی به صورت block-level دسترسی داشته باشند. این ویژگی برای سیستم‌های مجازی بسیار مفید است، زیرا به آن‌ها اجازه می‌دهد تا فضای ذخیره‌سازی را به عنوان درایوهای محلی خود تشخیص دهند، که برای مدیریت دیسک‌های مجازی و ایجاد ماشین‌های مجازی بسیار کارآمد است.

عملکرد بالا و تأخیر کم: SAN‌ها عملکرد بالایی دارند و تأخیر کمتری نسبت به NAS در شبکه‌های بزرگ دارند. این برای محیط‌هایی که نیاز به دسترسی سریع و مؤثر به داده‌ها دارند، مانند محیط‌های مجازی، بسیار حائز اهمیت است.

مقیاس‌پذیری: SAN‌ها اغلب قابلیت مقیاس‌پذیری بیشتری دارند و می‌توانند به راحتی برای پشتیبانی از تعداد زیادی سرور و ظرفیت ذخیره‌سازی گسترش یابند. این برای دیتاسنترها و محیط‌های مجازی که ممکن است با گذشت زمان نیاز به افزایش منابع داشته باشند، ایده‌آل است.

تخصیص منابع به صورت داینامیک: در محیط‌های مجازی، توانایی تخصیص منابع ذخیره‌سازی بسیار ارزشمند است. با استفاده از SAN‌ها می‌توان تخصیص و تغییر در فضای ذخیره‌سازی ماشین‌های مجازی را به صورت انعطاف‌پذیر و سریع انجام داد.

نتیجه گیری

با این حال، انتخاب بین NAS و SAN بستگی به نیازهای خاص شما و بودجه‌تان دارد. NAS ممکن است برای محیط‌های کوچک یا با بودجه محدود مناسب باشد، در حالی که SAN برای محیط‌های بزرگ‌ و با نیازهای عملکردی بالا ایده‌آل است.