با انواع نرم افزار های IOS شرکت سیسکو Cisco آشنا شوید

Cisco IOS نرم افزار نوین سیسکو است که برای زیرساخت شبکه ها و یکپارچه سازی فناوری، سرویس های Business-Critical و همچنین پشتیبانی سخت افزاری ارائه می‌شود. نرم افزار Cisco IOS در حال حاضر بر روی میلیون ها سیستم فعال، از روترهای کوچکی که در منازل هستند گرفته تا سیستم های اصلی بزرگترین شبکه های ارائه دهندگان خدمات، کار می‌کند و یکی از پر کاربردترین سیستم عامل های شبکه در سطح جهانی هست.

این نرم افزار برای شبکه های مبتنی بر IP بهینه شده است و همگرایی (convergence) سریع و عملکردی پایدار را ارائه می‌دهد. علاوه بر آن سرویس های پیشرفته شبکه‌ای را از طریق تقسیم کنترل، forwarding و management planes برای ارائه سرویس های نوآورانه که همراه با کارایی بالا هستند، در دسترس قرار می‌دهد.

نرم افزار Cisco IOS هزینه های عملیاتی را به حداقل می‌رساند، بازده سرمایه گذاری را افزایش می‌دهد و بهره وری کسب و کار را بهبود می‌بخشد. از دیگر ویژگی های مهم آن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• به حداقل رساندن زیرساخت های جدید: گسترش مداوم قابلیت ها و عملکرد باعث می‌شود تا کاربران با نیازهای در حال تحول شغلی سازگار شوند.
• بهره وری سازمانی را افزایش می‌دهد: بدون در نظر گرفتن زمان یا مکان، دسترسی به برنامه های مهم اقتصادی را فراهم می‌کند.
• از شبکه در برابر حوادث تصادفی و مخرب محافظت می‌کند: هزینه های پشتیبانی عملیاتی را به حداقل می‌رساند.

نرم افزارهای Cisco IOS

نرم افزار Cisco IOS دائما در حال توسعه و بهینه تر شدن می‌باشد تا به نیازهای شبکه ها پاسخ دهد، از این رو سیر تکامل این نرم افزار در جداول پایین قابل مشاهده است.

همچنین می‌توانید سیر تکامل پلتفرم سخت افزاری Cisco IOS Software را در زیر مشاهده نمایید.

Numbering نرم افزارهای Cisco IOS

به منظور مدیریت موثرتر سری نرم افزاری Cisco IOS در شبکه نیاز هست تا نامبرینگ IOS، IOS XE، IOS XR و همچنین NX-OS را درک کنید.

در شکل پایین، نامبرینگ IOS T به صورت شماره سری (12.4) Maintenance و شماره سری (15) Individual  می‌باشد. از طرفی سری New Feature Identifier، T و Numbered Version Identifier، 1 خواهد بود. سری Maintenance 12.4 نرم افزار Cisco IOS بهبودهای نرم افزاری را به صورت منظم دریافت می‌کند اما قابلیت های جدید نرم افزاری و سخت افزاری به آن اضافه نمی‌شود. همچنین بهبودهای نرم افزاری که برای سری Cisco IOS 12.4 ارائه می‌شود با سری های بعدی آن به راحتی سینک (sync) خواهد شد.

المان های اصلی که در سری IOS T وجود دارند عبارتند از: شماره سری maintenance، شماره سری individua و همچنین numbered version identifier.

نامبرینگ سری IOS S

سری IOS S کد مشابه‌ای را همانند سری 12.2S نرم افزار Cisco IOS ارائه می‌دهد. هر یک از نسخه های این سری شامل: 12.2SB، 12.2SX، 12.2SE، 12.2SG و 12.2SR هستند.

عناصر کلیدی که در نامبرینگ IOS S وجود دارند عبارتند از: شماره سری، شماره سریindividual و numbered version identifier.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، شماره سری در هر یک ثابت است اما شماره سری individual و number version identifier متغیر هستند.

نامبرینگ سری IOS XR

نرم افزار Cisco IOS XR شامل پکیج های ماژولار می‌باشد و هر پکیج شامل component هایی برای انجام یک مجموعه مشخصی از function های روتر مانند مسیریابی، امنیت یا line card support است. المان های اصلی نامبرینگ سری IOS XR، major release identifier، minor release identifier و maintenance vision identifier می‌باشند که در تصویر بالا به ترتیب 4، 2 و 1 هستند.

نامبرینگ سری NX-OS

X بیانگر سری major، Y به معنی سری minor feature و z به عنوان سری maintenance می‌باشد. هر سری نرم افزار Cisco NX-OS به طور مشخص با شماره (XY z) شناخته می‌شود. 

تصویر بالا، Release Type نرم افزار Cisco NX-OS است که برای هر یک توضیحاتی عنوان شده است.

نمونه سوئیچ سری 7000 در پایین قابل مشاهده است.

Cisco IOS Software Release Migration

Cisco IOS Software Release Migration یک فرآیند ongoing است که planning دقیقی را انجام می دهد.

سیسکو توصیه می‌کند مشترکین فهرستی از انتشار سری نرم افزارهای Cisco IOS در برنامه‌ی خود داشته باشند. این به شبکه ها کمک می‌کند تا از وجود بیشترین جریان (Current) اطمینان حاصل شود.

برای ساپورت شدن سخت افزار یا function، مشترکین در بعضی مواقع باید از سری maintenance به سری T ، نرم افزار خود را upgrade کنند.

در جداول پایین نمونه هایی از ISO T migration قابل مشاهده است.

جداول پایین نمونه هایی از IOS S migration هستند.

نمونه هایی از IOS XR migration و IOS NX-OS migration در پایین به نمایش درآمده اند.

Life Cycle نرم افزار Cisco IOS

سیاست انتشار نرم افزار Cisco IOS یک برنامه ساختاری است که با توجه به چرخه عمر (Life Cycle) نرم افزار Cisco IOS، اولین حمل و نقل تجاری (FCS) تا پایان عمر (EoL) را به طور مشخص تعیین می‌کند.

در تصویر پایین برنامه زمانی چرخه عمر نرم افزار Cisco IOS نمایش داده شده است – سری های IOS T، IOS S و 120S.

نکته: برای FCS، End of Engineering (EoE)، 48 ماهه است.

(EoS) و EoL Milestones نیز بر اساس چارچوب زمانی EoE می‌باشد.

Life Cycle سری نرم افزارهای Cisco IOS XE

در تصویر پایین تایم لاینEnd-of-Life نرم افزار Standard-Support روتر سری 1000 Cisco ASR قابل مشاهده است.

 

Life Cycle سری نرم افزارهای Cisco IOS XR

Life Cycle سری نرم افزارهای Cisco IOS NX-OS

Life Cycle سری نرم افزارهای Short-Lived

Cisco IOS Packaging

در تصیویر پایین IOS Packaging Model برای سری 1900، 2900 و 3900 ISR به نمایش درآمده است.

جزئیات هر لایسنس technology package را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید.

جدول پایین، migration information packaging در ISRs به سمتsimplified packaging در نسل جدید ISRs می‌باشد.

Image Naming

Image نرم افزار Cisco IOS نشان دهنده سخت افزار، feature set، فرمت و اطلاعاتی دیگر درباره‌ی image file می‎‌باشد.

تصویر پایین، نمونه‌ای از Cisco IOS Image name می‌باشد.

نمونه (Cisco IOS XR image name PIE)

IOS XE Naming Conventions

نمونه IOS XE Naming Conventions

IOS NX-OS Naming Conventions

Image هایی که می‌توانند بر روی روتر اجرا شوند

دستوراتی که در پایین آورده شده است نشان دهنده‌ی نام هر Cisco image یا Cisco IOS XR image است که در حال اجرا می‌باشد.

Cisco IOS Software Release 12.4(6)T Output

Cisco IOS XR 3.2.4 Output

The following table briefly describes some of the most useful Cisco tools for planning a Cisco IOS release migration.

جدول پایین ابزارهای کاربردی برای planning، Cisco IOS release migration را نمایش می‌دهد.

نصب و بکاپ گیری از Cisco IOS Licensing

در ادامه قصد داریم تا با نحوه نصب و بکاب گیری از لایسنس های IOS شرکت سیسکو توضیح مختصری داشته باشیم.

تصویر پایین شمای کلی سیستمی است که در گذشته از آن استفاده می‌نمودیم و به مرور زمان توسعه یافت و تغییر کرد. طبق این شکل می‌توانید قابلیت های مختلفی مانند IP Voice، Service Provider های مختلف و غیره را مشاهده کنید که اتخاذ شده‌اند.

مورد دیگری که در این شکل قابل مقایسه است، Universal Image می‌باشد. زمانی که Universal Image بر روی سیستم پیاده سازی می‌شود، به صورت دیفالت Base Image را ارائه می‌دهد که صرفا با داشتن Base Image،Basic IOS functionality را می‌توانید داشته باشید که در این صورت برای استفاده از قابلیت های مختلف، لایسنس هایی را باید خریداری نمایید مانند MPLS Support، VoIP، IPsec، Firewall Support و ...

به بیان ساده تر، زمانی که شما سیستمی را تهیه می‌کنید، به IOS Image دسترسی خواهید داشت که جهت بهره مند شدن از قابلیت های متنوع آن باید لایسنس هایی را خریداری و تهیه نمایید.

در جدول پایین می‌توانید Technology Package License مختلف و قابلیت های که هر یک از آن ها ارائه می‌دهند را مشاهده کنید.

Features	Technology Package License
Entry-level IOS functionality	IPBase
MPLS, ATM, Multiprotocol support	DATA
VoIP, IP Telephony	Unified Communications
IOS Firewall, IPS, IPSec, 3DES, VPN	Security

در قسمت پایین می‌توان خروجی show license و قابلیتی که در حال حاضر اکتیو می‌باشد را مشاهده کرد.

Router#show license

Index 1 Feature: ipbasek9

Period left: Life time

License Type: Permanent

License State: Active, In Use

License Count: Non-Counted

License Priority: Medium

Index 2 Feature: securityk9

Period left: Not Activated

Period used: 0 minute 0 second

License Type: EvalRightToUse

License State: Not in Use, EULA not accepted

License Count: Non-Counted

...License Priority: Non

در پایان این دستورات می‌توانید مشاهده کنید که Security Package اکتیو نیست و قابلیت هایی از این دست وجود ندارند. این مورد می‌تواند دلیلی بر امکان پذیر نبودن کانفکیگ Context-Based Access Control بر روی روتر باشد.

نصب لایسنس به شکل دائمی (Permanent)

در وهله‌ی اول نیاز هست تا از فایل های لایسنس Back Up گرفته شود پس می‌توانید آن ها را بر روی Flash نصب نمایید. اما صرفا، داشتن آن ها در Flash برای نصب لایسنس کافی نخواهد بود. در قسمت پایین لایسنسی که به شکل دائمی (Permanent) می‌باشد را مشاهده می‌کنید.

R1#license install flash0:uck9-2900-SPE150_K9-FHH12250057.xm

R1#reload

برخی از لایسنس ها زمان مشخصی دارند و باید در مورد نحوه کار آن ها در برخی از محیط های لایسنسی (Licensing Environments) نیز توجه داشته باشید. در بیشتر اوقات، آنها به شکل انباشته و تجمعی هستند و این یعنی به شکل دائمی، می‌توان لایسنسی را داشته باشید و از قابلیتی که ارائه می‌دهد بهره مند شوید. همچنین ارتباطات یکپارچه‌ای خواهید داشت که این یعنی، با نصب لایسنس VoIP در chassis سیستم و اعمال تغییراتی در IP telephony gateway می‌توان ارتباطاتی یکپارچه داشته باشید. در پایان با reload نمودن آن، لایسنس هایی که در حال اجرا هستند را مشاهده خواهید کرد.

نصب لایسنس ارزیابی (Evaluation)

با لایسنس های ارزیابی (Evaluation) سیسکو می‌توان قبل از خرید، امکان استفاده از قابلیت هایی را داشته باشید تا با توجه به آن‌ها، لایسنس مورد نظر خود را تهیه نمایید. Command های مختلفی که برای این نوع لایسنس وجود دارد را می‌توانید در زیر مشاهده نمایید.

R1#license boot module c2900 technology-package uck9

R1#reload

در این صورت به ماژول بوت لایسنس برای اکتیویت کردن لایسنس ارزیابی نیاز خواهید داشت. لایسنسی که در این قسمت از آن استفاده شده است 30 روزه بوده و این به معنی نصب لایسنس ارزیابی برای داشتن ارتباطات یکپارچه (Unified Communications) می‌باشد.

باید دانست که این کار برای تجهیزات تولیدی توصیه نمی‌شود. می‌توانید برای آزمایش های مختلفی از این لایسنس ها استفاده نمایید اما به هیچ عنوان از آن ها در موارد تولیدی که ریسک بالایی دارد استفاده نکنید. بعد از گذشت زمان انقضا این لایسنس ها، شما از قابلیت های آن ها بی بهره خواهید شد و در صورتی که تجهیزات خود را مطابق با آن ها تنظیم کرده باشید باید هزینه های بالایی را برای جبران ضررها پرداخت نمایید. اگر بخواهید زمانی باقی مانده هر لایسنس را چک نمایید باید دستوراتی را verify کنید که در این صورت نه تنها با استفاده از این لایسنس ها می‌توان نسبت به تصمیم گیری خرید لایسنس های دائمی اقدام نمایید بلکه، مدت زمان استفاده از هریک نیز به شما نمایش داده می‌شود.

تهیه نسخه Back Up و حذف لایسنس

Back Up گیری از لایسنس، قابلیت دیگر است که لایسنس سیسکو آن را ارائه می‌دهد. دستور لازم برای این کار در پایین قابل مشاهده است.

R1#license save flash:all_licenses.lic

با اعمال این command، یک local copy از فایل های لایسنس شما گرفته خواهد شد.

در بعضی مواقع، ممکن است دیگر نیازی به لایسنس نصب شده روی روتر وجود نداشته باشید. بنابراین برای حذف آن سه راهکار وجود خواهد داشت. اولین، مهمترین و بهترین راهکار، غیر فعال نمودن technology package می‌باشد. این کار را با دستور ماژول بوت لایسنس انجام می‌پذیرد.

Router(config)#license boot module c3900 technology-package uck9 disable

Router(config)#exit

Router#reload

در قدم بعدی نیاز هست تا سیستم را Reload نمایید تا technology package غیر فعال شود. اکنون لازم هست تا لایسنس را حذف نمایید. بنابراین پس از reload مجدد روتر و بازگشت به حالت EXEC، لایسنس به طور کامل clear خواهد بود و می‌توانید آن را حذف کنید.

Router#license clear uck9

Router#configure terminal

Router(config)#no license boot module c3900 technology uck9 disable

Router(config)exit

Router#reload

در نهایت نیازی به دستوری که در قسمت ماژول بوت لایسنس برای غیر فعال کردن technology package از آن استفاده کردید نخواهید داشت. زیرا، این دستور را از قبل برای غیر فعال نمودن technology package وارد کرده اید.

پس از پایان این مطلب، باید بتوانید ویژگی های لایسنس های technology package، نحوه به دست آوردن و همچنین نحوه apply، IOS Licensing خود را تشخیص دهید.